ประชาเป็นลูกชายนายธรรมทาส ซึ่งก็เท่ากับเป็นหลานท่านอาจารย์พุทธทาส แต่ประชาไม่เคยคุยอวดเรื่องพ่อหรือหลวงลุง เข้าใจว่าหลวงลุงจะตั้งชื่อให้ประชา ซึ่งเป็นที่สองรองจากศิริ จนมีคนไปลือกันว่า ลูกชายคนต่อไปของนายธรรมทาส คงได้ชื่อว่า บดี อันเป็นพระนามของพระแม่น้าของพระพุทธองค์ ท่านอาจารย์พุทธทาสคงได้ยินถ้อยคำที่ว่านี้ จึงตั้งชื่อลูกน้องชายคนถัดไปว่าเมตตา
ประชาเป็นคนเรียนเก่งทางวิทยาศาสตร์ สอบชิงทุนได้ ไปเรียนฟิสิกส์ที่มหาวิทยาลัยลอนดอน ข้าพเจ้าแทบไม่มีความรู้ทางวิทยาศาสตร์เอาเลย หากมาชอบพอกันและไปมาหาสู่กันเสมอในลอนดอน โดยมีจินดา ดวงจินดาอีกคนเป็นตัวเชื่อม จนเราอาจเป็น three musketeers ก็ได้ จินดาจบอักษรศาสตร์ จุฬาฯ (รุ่นเดียวกับจิตร ภูมิศักดิ์) แล้วได้ทุนไปเรียนอังกฤษ กลับมาเป็นนายตำรวจ หรือเป็นตำรวจแต่ก่อนได้ทุนไปนอกก็ได้
เราสามคนมีอะไรเหมือนกัน ก็ไม่รู้ได้ แต่เราชอบไปเที่ยวด้วยกัน แม้จนสำนักนางโลม ยามราตรี ประชาเป็นคนอัธยาศัยดี ไม่ขัดใจเพื่อน และพูดน้อย หากมีอารมณ์ขัน และชอบสนุกสนานอย่างเรียบๆ เมื่อกลับมาจากอังกฤษแล้ว ประชาสอนอยู่ที่วิทยาลัยการศึกษา ปทุมวัน ทราบว่าเขาเป็นครูที่ดี มีศิษย์หาเคารพนับถือเขากันมาก และก็ไม่มักใหญ่ใฝ่สูงที่จะทำปริญญาให้สูงส่งขึ้นไป คือเขาเป็นคนสมถะและสันโดษ
ต่อมา ข้าพเจ้าไปพบศิษย์เขาผู้หนึ่ง ซึ่งสอนคณิตศาสตร์อยู่ที่ Truman’s College ทางเมืองชิคาโก เธอผู้นี้เคยเป็นศิษย์ประชา และเคารพนับถือเขามาก ทั้งทางวิชาความรู้และคุณธรรมของเขา ตลอดจนกลเม็ดในการสอนของเขาอีกด้วย
เมื่อข้าพเจ้าแต่งงานแล้ว ต้องไปไหว้ยายภรรยาที่อุทัยธานี ประชาอาสาขับรถโฟล์กคันเล็กคู่ใจของเขาให้เราผัวเมียไปเช้าเย็นกลับได้ ซึ่งในปี ๒๕๐๗ นั้น ต้องถือว่าอัศจรรย์ เพราะถนนสายเอเชียยังไม่มี ต้องขับรถไปทางตาคลี แล้วยังต้องไปข้ามแพขนานที่มโนรมย์ แต่ประชาก็บริการเราอย่างสำเร็จเรียบร้อย เป็นเหตุให้เราผัวเมียกลับมากรุงเทพฯ ทันให้ได้จับรถไฟไปดื่มน้ำผึ้งพระจันทร์ที่สงขลาในวันต่อมา
ครั้นเมื่อประชาแต่งงานนั้น เขามีลูกสาวคนแรก มาขอให้ข้าพเจ้าตั้งชื่อให้ ข้าพเจ้าบอกว่าควรไปขอให้หลวงลุงตั้งชื่อ จึงจะเป็นมงคลนาม เขาบอกว่า ถ้าหลวงลุงตั้งชื่อมาเชย เขาไม่อาจเปลี่ยนได้ ถ้าข้าพเจ้าตั้งชื่อมา ไม่ถูกใจเขากับภรรยา เขาย่อมเปลี่ยนชื่อได้ ก็ในเมื่อเมียเขาชื่อพัชนีและเขาชื่อประชา ข้าพเจ้าจึงตั้งชื่อลูกสาวเขาให้ว่าพัดชา ดูจะเป็นที่พอใจของทั้งพ่อและแม่
ในระยะหลังๆ มานี้ เราแทบไม่ค่อยได้พบกัน เพราะการไปมาหาสู่กันในเมืองกรุงไม่สู้สะดวก และเมื่อมีครอบครัวแล้ว ประชาชอบอยู่บ้าน ยิ่งกว่าการออกไปเที่ยวด้วยกันตอนเขาเป็นโสด ในขณะที่จินดานั้นยังพบกับข้าพเจ้าได้มากกว่า โดยเฉพาะก็ตอนที่ข้าพเจ้าถูกจับครั้งแรกในกรณีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ในปี ๒๕๒๗ ตำรวจเอาไปขังไว้ที่สันติบาลร่วมหนึ่งสัปดาห์ ก่อนนำตัวไปฟ้องศาล ระหว่างนั้นจินดามาเยี่ยมเยียนและพูดคุยด้วยทุกวัน แม้การถูกจับครั้งหลังๆ ต่อมา ประชาก็แสดงความห่วงใย ถ้าช่วยทางหนึ่งทางใดได้ ย่อมทำให้เสมอ
เมื่อข้าพเจ้าร่วมจัดงานชาตกาลท่านอาจารย์พุทธทาสครบศตวรรษนั้น ประชาก็ได้อนุโมทนาสาธุการอยู่ห่างๆ ครั้นเมื่อบิดาเขาอายุครบร้อย ณ วันที่ ๑๔ มีนาคม ๒๕๕๑ ข้าพเจ้าอุทิศหนังสือเล่มล่าสุดแด่ท่าน (พุทธศาสนาในเมืองไทย ที่เต็มไปด้วยขวากหนาม) และได้ส่งไปให้ประชา เพื่อเป็นอภินันทนาการ
แม้เราจะไม่คอยได้พบกัน แต่เราส่งใจถึงกันเสมอ และโทรศัพท์คุยกันบ้างบางครั้ง และแล้วจู่ๆ ก็ได้ข่าวว่าประชาตายจากไปเสียแล้ว โดยที่จินดานั้นจากก่อนเราทั้งสองไปหลายปีแล้ว ขอให้เพื่อนไปสู่สุคติเถิด ในฐานะที่เพื่อนประกอบกุศลกรรมมาโดยตลอด และเพื่อนเป็นกัลยาณมิตร ไม่แต่กับเพื่อนฝูงและญาติมิตร แต่กับศิษยานุศิษย์อีกไม่น้อย แม้เพื่อนจะไม่ใช่คนดังหรือคนเด่น แต่เพื่อนก็เป็นคนดี ที่หาได้ยากเป็นอย่างยิ่งในสังคมร่วมสมัย
