ปริศนาแห่งลูกปัด
เมื่อช่างภาพไฮคลาสขอให้นายแพทย์บัญชา พงษ์พานิช ยื่นสร้อยลูกปัดมูลค่าพอๆกับรถ BMW ออกมาข้างหน้าแล้วมองด้วยสายตาประหนึ่งจ้องมองเพชรเม็ดเขื่องนั้น เจ้าตัวหัวเราะร่วนก่อนจะบอกดังๆว่า “ให้ทำก็ทำได้ แต่จะออกมาดีหรือเปล่าไม่รู้ เพราะที่ผ่านมาไม่เคยมองลูกปัดโบราณเหล่านี้จากแง่มุมนั้นเลย”
เมื่อเกิดเหตุการณ์สึนามิขึ้น คุณหมอบัญชาได้ลงไปช่วยงานในพื้นที่โดยเฉพาะจังหวัดกระบี่ ที่นั่นเองเป็นจุดเริ่มต้นของ ‘ของสะสม’ อันมากไปด้วยคุณค่าและปริศนา
“ตั้งแต่เด็กๆ ผมชอบประวัติศาสตร์มาก โดยเริ่มจากประวัติศาสตร์ของนครศรีธรรมราชซึ่งเป็นบ้านของผม ที่นั่นมีลูกปัดอยู่มาก แต่ผมก็ไม่ได้สนใจเป็นพิเศษ จนกระทั่งเมื่อผมลงไปช่วยงานสึนามิและเห็นผู้คนสวมลูกปัดกันมาก ผมเริ่มสะดุดใจจึงตามเก็บเอาไว้ได้ส่วนหนึ่ง และเริ่มศึกษาจนรู้ว่าที่จริงแล้วเป็นของที่เต็มไปด้วยเรื่องราวและมีความสำคัญต่อการศึกษาด้านประวัติศาสตร์, ภูมิศาสตร์, วิทยาศาสตร์และศาสตร์อื่นๆอีกหลายแขนงแบบที่เราอาจจะไม่คาดคิดมาก่อน ผมได้พบและแลกเปลี่ยนความรู้กับนักวิชาการและผู้รู้หลายท่าน ทุกท่านบอกกับผมว่า ‘คุณหมอ…ถ้าสามารถเก็บไว้ได้ ก็ช่วยเก็บไว้หน่อยเถอะ ก่อนที่มันจะกระจัดกระจายไปหมด’
”เสน่ห์ของลูกปัดในความคิดของผมนั้น ความสวยงามเป็นแค่เรื่องรอง แต่เรื่องราวและความหมายที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังต่างหากที่น่าสนใจ ลูกปัดลูกหนึ่งอาจจะทำให้เราไขปริศนาได้มากมายและเป็นประโยชน์มหาศาล แต่ถ้าจะนิยมกันเพราะความสวยงามก็ไม่ใช่เรื่องผิดหรอกนะครับ เพราะมันก็สวยจริงๆนั่นแหละ (หัวเราะ)
“ความนิยมลูกปัดโบราณในปัจจุบันน่าจะก่อให้เกิดผลสองทาง แง่ดีคือเกิดความกระตือรือล้นในการศึกษาและเก็บรักษา แต่แน่นอนว่าแง่ร้ายก็คือเมื่อนิยมมากของปลอมก็จะมาก เกิดการหลอกลวงกันตามมา
“แต่ผมเชื่อว่าลูกปัดโบราณทุกลูก มีปริศนาที่แสนสนุกและเป็นประโยชน์ซ่อนอยู่ ถ้าเราไม่พยายามไขมันให้ออก มันก็ไม่ต่างอะไรกับเครื่องประดับสมัยใหม่หรือก้อนแก้วก้อนหินธรรมดาก้อนหนึ่งเท่านั้นเอง”
Scoop
ลูกปัดโบราณ (Ancient Bead) คือโบราณวัตถุที่มักขุดพบในบริเวณซึ่งเคยเป็นสถานที่ตั้งของชุมชนโบราณซึ่งอาจมีอายุเก่าแก่นับถอยหลังไปได้หลายพันปี ทำจากวัสดุต่างๆหลากหลายตั้งแต่แก้ว, หินมีค่า, อัญมณี, โลหะ, เมล็ดพืช, กระดูกสัตว์, เมล็ดพืชหรือแม้แต่ดินเผา แม้ว่าลูกปัดในอดีตจะถูกสร้างสรรค์ขึ้นเพื่อเป็นเครื่องประดับหรือเครื่องราง แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าลูกปัดถูกใช้เป็นเครื่องแสดงฐานะทางสังคมได้เช่นกัน
ตลอดระยะเวลายาวนานของประวัติศาสตร์ ลุกปัดไม่เคยเสื่อมจากความนิยมของสังคมเลย จนแม้กระทั่งปัจจุบันลูกปัดก็ยังเป็นเครื่องประดับที่ได้รับความนิยมอย่างสูง รวมถึงลูกปัดจากอดีตจำนวนหนึ่งที่โผล่พ้นจากผืนดินขึ้นมาสู่อารยธรรมใหม่อีกครั้ง
